– وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی که طبق قانون متولی تامین سلامت مردم از پیشگیری تا درمان است در سالهای اخیر به شکل عجیبی به سمت ساخت و ساز و امور عمرانی تغییر مسیر داده است. عجیب تر از آن ارقام و بودجه های کلان و نجومی است که برای این پروژه ها هزینه می شود.
به گزارش ، اخیرا بهروز رحیمی معاون توسعه منابع و مدیریت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در یک نشست خبری از ساخت 15 هزار تخت بیمارستانی در دولت سیزدهم خبر داده که در دو سال گذشته به اتمام رسیده است. به گفته او 60 هزار تخت بیمارستانی دیگر نیز در حال ساخت است.
رحیمی گفته است: با اجرای این پروژه ها تعداد تخت های بیمارستانی در کشور به 150 هزار تخت رسیده است. 7 هزار تخت بیمارستانی دیگر نیز تا پایان سال 1402 به اتمام می رسد و در مجموع تا پایان امسال تعداد تخت های بیمارستانی ساخته شده در دولت سیزدهم به 22 هزار تخت می رسد.
او البته جزئیات 15 هزار تخت بیمارستانی، نام بیمارستانها و شهرهای آن را اعلام نکرده است اما به گفته او بیمارستان هزار تختخوابی مهدی کلینیک و غدیر تهران جزو همین پروژه ها هستند. علاوه بر این بیمارستانهای بزرگ به گفته رحیمی، 10 بیمارستان هزارتختخوابی دیگر در تبریز، مازندران، اردبیل، تهران، شیراز، همدان و خوزستان در دست ساخت است و طراحی و تأمین مالی آنها انجام شده است.
اما عجیب تر از این خبرها، هزینه های سرسام آور و به بیان دیگر ارقام نجومی ساخت این بیمارستانهاست، احمد ساکی مدیر کل منابع فیزیکی وزارت بهداشت اعلام کرده است که هزینه ساخت هر تخت بیمارستانی 5 میلیارد تومان است و برای ساخت 15 هزار تخت بیمارستانی توسط وزارت بهداشت 75 هزار میلیارد تومان هزینه شده است.
رشد 5 برابری هزینه ساخت بیمارستان
رقم هایی بسیار بزرگ که با محاسبات و اعلام های قبلی مسئولان وزارت بهداشت و وزارت مسکن بسیار متفاوت است. خود بهروز رحیمی معاون توسعه وزارت بهداشت شهریور 1401 هزینه تمام شده ساخت و تجهیز بیمارستان را به ازای هر تحت بیمارستانی 3 میلیارد تومان اعلام کرده بود و به گفته او برای ساخت 10 هزار تخت بیمارستانی در سال 1401 حدود 30 هزار میلیارد تومان هزینه می شود.
رحیمی گفته بود: «به ازای هر یک تخت بیمارستانی 100 متر مربع فضا نیاز است و ساخت هر مترمربع، 15 میلیون تومان هزینه دارد یعنی به ازای هر تخت بیمارستانی به 1.5 میلیارد تومان اعتبار نیاز داریم و به همین میزان نیز هزینه تجهیز تخت‌‌ها می‌شود. در مجموع به صورت تقریبی می‌توان گفت که ساخت و تجهیز هر تخت بیمارستانی سه میلیارد تومان هزینه در بر دارد. به عبارت دیگر یک بیمارستان صد تختخوابی 300 میلیارد تومان هزینه دارد. »
او همان زمان از ساخت سه بیمارستان بزرگ مهدی کلینیک، شهدای تجریش و شریعتی 2 خبر داد که از این سه مرکز بیمارستان شریعتی 2 هنوز با گذشت یکسال ساخته نشده است. البته نام بیمارستان شهدای تجریش نیز به غدیر تغییر یافت.
مسئولان معاونت توسعه منابع وزارت بهداشت در حالی هزینه ساخت هر تخت بیمارستانی را 5 میلیارد تومان اعلام می کنند که هزینه ساخت و تجهیز هر تخت بیمارستانی در سال 98 حدود یک میلیارد تومان بود.
محمد جعفر علیزاده، معاون وقت وزیر راه و شهرسازی در 10 مهر 1398 اعلام کرد که هزینه ساخت بیمارستان به ازای هر تخت بیمارستانی یک میلیارد تومان است.
تورم 400 درصدی ساخت بیمارستان
گر چه از آن زمان تاکنون چهار سال گذشته است و تورم بخش ساخت و ساز تا حدی این میزان افزایش هزینه ساخت بیمارستان را توجیه می کند اما افزایش 5 برابری هزینه ساخت بیمارستان از تورم 400 درصدی ساخت بیمارستان خبر می دهد که رقم بسیار بالایی است.
این افزایش سرسام آور در ساخت بیمارستانها در حالی است که قیمت بسیاری از تجهیزات و ملزومات پزشکی تولید داخل که مشمول قیمت گذاری وزارت بهداشت است ثابت مانده یا رشد قیمت کمی داشته است.
گر چه آزاد شدن نرخ ارز برای تجهیزات بزرگ و سرمایه ای هزینه این تجهیزات را بالا برده اما آزادسازی ارز واردات تجهیزات پزشکی سرمایه ای بیش از یکسال سابقه دارد و تاثیر آن در افزایش قیمت ساخت بیمارستان نباید در یکسال اخیر تا این اندازه باشد ضمن اینکه باید دید سهم این تجهیزات در هزینه تمام شده بیمارستان چقدر است.
در عین حال ساخت و ساز و مصالح عمرانی بیمارستانی در ساخت یک بیمارستان نیز سهم مشخصی درهزینه تمام شده آن دارد و باید رشد واقعی قیمت این اقلام نیز در هزینه تمام شده بیمارستان در نظر گرفته شود. این یک موضوع کارشناسی است که باید متخصصان ساخت و ساز بیمارستان و ابنیه ها در مورد میزان رشد هزینه ساخت و ساز نظر بدهند اما بر اساس اعلام مرکز آ‌مار تورم بخش مسکن در سال 1401 حدود 33 درصد و در تهران حدود 36 درصد بوده است.
بر این اساس میزان تورم بخش مسکن در چهار سال گذشته عددی در حدود 140 درصد می شود که با رشد حدود 400 درصدی ساخت بیمارستان فاصله زیادی دارد.
سوال یک میلیون دلاری
با وجود افزایش شگفتی آور هزینه های ساخت و ساز بیمارستان، سوال یک میلیون دلاری این است که چرا وزارت بهداشت که مسئولیت پیشگیری و درمان بیماری ها را به عهده دارد و باید میزان عملکرد خود را در میزان کاهش بیماری ها (به خصوص بیماری های غیر واگیر که عامل اصلی مرگ و میر ایرانیان است مثل دیابت، سرطان، بیماری های قلبی و تنفسی) به عنوان دستاورد عملکرد خود اعلام کند، چرا باید میزان ساخت و ساز و خدمات عمرانی را به عنوان دستاورد اعلام کند.
به نظر می رسد جای وزارتخانه‌های بهداشت و مسکن عوض شده است زیرا تا پیش از این عمده پروژه های عمرانی بیمارستانی وزارت بهداشت را وزارت مسکن می ساخت و وزارت بهداشت بیشتر نقش سیاستگذار، سفارش دهنده و ناظر را در این مورد ایفا می کرد و به جز برخی پروژه های توسعه ای یا کوچک عمده تمرکز خود را بر امور بهداشتی و درمانی داشت.
اینکه چرا وزارت بهداشت از مسئولیت اصلی خود فاصله گرفته و به عنوان یک وزارتخانه عمرانی نمود پیدا کرده است، بسیار سوال برانگیز است. به خصوص اینکه بسیاری از قوانین و تکالیف این وزارتخانه در کاهش بار بیماری ها، کاهش هزینه پرداخت از جیب مردم برای سلامت یا اجرای برنامه پزشکی خانواده بر زمین مانده است.
چرا وزارت بهداشت ساخت و ساز می کند
این چرخش عملکردی در مهمترین دستگاه مسئول سلامت مردم سوالات زیادی را مطرح می کند. چرا وزارت بهداشت به جای تمرکز بر امور بهداشت، درمان یا دارو که کمبود آن چالش بزرگ سالهای اخیر است، به سمت ساخت و ساز بیمارستان تغییر مسیر داده است؟
شاید در نگاه اول چنین بیان شود که به هر حال وارد کردن 75 هزار میلیارد تومان از اعتبارات دولتی از منابع مختلف از جمله سفرهای استانی رئیس جمهوری به وزارت بهداشت و حوزه سلامت یک دستاورد است و باید از آن استقبال کرد اما شیطان در جزئیات خوابیده است و باید در این زمینه شفاف سازی شود.
چه میزان از این اعتبارات از خارج از وزارت بهداشت آمده است و چه مقدار آن از منابع وزارت بهداشت از جمله سهم یک درصد از مالیات بر ارزش افزوده و درآمد پالایشگاه نفت، درآمدهای حاصل از بیمه شخص ثالث برای تصادفی ها یا …. بوده است؟ نکته دوم اینکه این رقم های درشت به کدام پیمانکاران خوش شانس داده شده است و باید اسامی پیمانکاران این بیمارستانها به صورت شفاف اعلام شود.
هزینه ساخت بیمارستانها از هر کجا که باشد، پول بیت المال است و باید درباره سرنوشت و عاقبت آن پاسخگو بود. اکنون سوال این است که چه تعداد از این پروژه های بیمارستانی ساخته شده به بهره برداری کامل رسیده و میزان ضریب اشغال تخت آنها چقدر است؟ چقدر بهره وری دارند و آیا نیروی انسانی مورد نیاز این بیمارستانها تامین شده است؟
عاقبت بیمارستان سازی های وزارت بهداشت
بر اساس استانداردهای وزارت بهداشت به ازای هر تخت بیمارستانی باید حدود 1.8 پرستار و در مجموع 2.9 نفر نیرو استخدام شوند، بنابراین برای فعالیت 15 هزار تخت بیمارستانی به حدود 45 هزار نیروی جدید نیاز است، آیا وزارت بهداشت توان استخدام و بکارگیری این نیروها را جدا از کمبودهای فعلی سایر مراکز دارد؟ یا پس از افتتاح ساختمان بیمارستانهای جدید به علت کمبود نیرو، عملا چراغ بسیاری از بخش های آنها خاموش خواهد ماند.
چه تعداد از تجهیزات بزرگ سرمایه ای مثل ام آر آی و سی تی اسکن در بیمارستانها اکنون مشغول به کار است و چه تعداد آنها از کار افتاده و با هزینه های چند میلیون دلاری خراب شده است؟ چه تعداد از این بیمارستانها و دستگاههای گرانقیمت سرمایه ای خارجی با سفارش و پیگیری نمایندگان مجلس به سرانجام رسیده است و چه تعداد بر اساس طرح های قبلی و نظام سطح بندی بوده است؟
آیا وزارت بهداشت با تخصیص بودجه های چند ده هزار میلیارد تومانی برای ساخت و ساز اولویت گذاری درستی داشته است؟ آیا ساخت و ساز بیمارستان و افزایش تخت های بیمارستانی بیشتر از غربالگری فشارخون و تغذیه سالم یا ورزش همگانی سلامت مردم را تامین می کند؟ میزان ضریب اشغال تخت در بیمارستانهای کشور به خصوص در شهرهای کوچک چقدر است؟
آیا خرید دستگاههای گرانقیمت چند میلیون دلاری برای بیمارستانهای جدید در شهرهای کوچک به نفع مردم است؟ آیا اگر به جای هزینه چند صد میلیارد تومانی برای ساخت بیمارستانی با ضریب اشغال پایین و بدون نیروی متخصص به بهداشت آب، تغذیه سالم و سلامت دندان مردم مناطق محروم کمک می شد، نتیجه بهتری نداشت؟
اخبار مرتبط
پرداخت بالای ۱۴۰ میلیون تومان به پزشکان پر کار در مناطق محروم
۴ بیمارستان هزار تختخوابی جدید در حال ساخت است
۷۵ هزار میلیارد تومان برای ساخت ۱۵ هزار تخت بیمارستانی هزینه شد