رئیس انجمن آندوسکوپی‌های گوارشی ایران گفت: سرطان معده اولین علت مرگ ناشی از سرطان در ایران است. سرطان کبد سومین و سرطان روده بزرگ هشتمین سرطان مرگ آور در ایران است. غذای مانده و استفاده از سوخت های فسیلی در بروز سرطان معده نقش دارند به همین علت شیوع این بیماری در شمال کشور بیشتر است.
به گزارش به نقل از ایسنا، دکترکامران باقری لنکرانی افزود: در نوار شمالی کشور، سرطان معده و مری شیوع نسبتا بالاتری دارند و هرچه به سمت جنوب حرکت کنیم، شیوع سرطان روده بزرگ افزایش می‌یابد. شیوع سرطان کبد نیز در تمام کشور روندی مشابه دیده می‌شود.
وی گفت: در جهان ۲۶ درصد سرطان‌ها مربوط به سرطان‌های گوارشی است. ولی ۳۵ درصد مرگ ناشی از سرطان‌ها مربوط به سرطان‌های گوارشی و کبدی است و این نشان می‌دهد که تاثیر این سرطان‌ها در امید به زندگی، بیش از شیوع آنها است.
وی افزود: در ایران نیز آمارها نشان می دهد که سرطان معده اولین عامل مرگ ناشی از سرطان در کشور است. شیوع سرطان معده به دلایلی از جمله رعایت بهداشت و کاهش عفونت «هلیکوباکتر پیلوری» (باکتری عامل عفونت در معده و اثنی‌عشر) کاهشی شده است.
باقری لنکرانی گفت: با این حال نوع دیگری از سرطان معده که ارتباط خاصی با هلیکوباکتر ندارد و بیشتر با سبک زندگی غربی مانند مصرف فست‌فود، سیگار، الکل و افزایش چاقی مرتبط است، افزایش یافته است و متاسفانه این نوع از سرطان سنین جوانتری را درگیر می‌کند.
زنان جوان قربانیان جدید سرطان های گوارشی
وزیر اسبق بهداشت اظهار کرد: موضوع تلخی که گزارش می‌شود این است که خانم‌های جوان‌تر یعنی بین سن ۳۰ تا ۴۰ سال یکی از قربانیان جدید این نوع از سرطان‌های وابسته به سبک زندگی هستند؛ به همین دلیل باید در این گروه نسبت به سوءهاضمه‌های پایدار، یعنی آنهایی که به درمان معمولی پاسخ نمی‌دهند یا افرادی که علائم هشدار دهنده‌ای مانند کاهش وزن، کم‌خونی، احساس توده در بدن یا سابقه فامیلی دارند، حساس‌تر باشیم.
وی گفت: بدن خانم‌ها نسبت به عوامل خطر محیطی، حساس‌تر است و زمانی که یک خانم سیگار می‌کشد، الکل مصرف می‌کند یا با مواد شیمیایی نامناسبی که مثلا ممکن است در ظروف یکبار مصرف یا لوازم آرایشی غیر استاندارد وجود داشته باشد، مواجه می‌شود، پاسخ بدن به این مخاطرات محیطی سخت‌تر است.
رئیس انجمن آندوسکوپی‌های گوارشی ایران افزود: زنان مقداری در برابر مواد سرطان‌زا آسیب‌پذیرتر هستند؛ به همین دلیل اصلاح سبک زندگی در این گروه بسیار مهم است.
فوق تخصص بیماری‌های گوارش و کبد تاکید کر: چاقی عامل مهمی در بروز سرطان معده است. چاقی در ایران در میان خانم‌ها بیشتر بوده است و هنوز هم مقداری نسبت به آقایان بیشتر است که باید به عنوان یک عامل قابل تغییر، برای اصلاح آن اقدام کرد.
وی گفت: در بروز سرطان‌های گوارشی نمی‌توان عامل ژنتیک را تغییر داد. البته خوشبختانه مشخص شده است که حتی اگر فردی ژن مرتبط با بیماری‌های سرطانی داشته باشد، با تغییر سبک زندگی، ورزش کردن، عدم مواجهه با دخانیات، الکل و… می‌تواند از بروز ژن هم جلوگیری کند.
غذای مانده عامل سرطان معده
باقری لنکرانی گفت: عوامل محیطی در این پراکندگی سرطان‌ها در کشور نقش دارد. در نوار شمالی کشور استفاده از مواد غذایی مقداری مانده‌تر مانند ماهی دودی یا شورها که احتمال آلودگی با قارچ دارند، بیشتر است و ممکن است این غذاها عامل ابتلا به سرطان باشند.
وی افزود: از سوی دیگر روش پخت و پز نیز در بروز سرطان‌ها موثر است؛ هرچه در پخت و پز از سوخت‌های فسیلی استفاده شود و درون خانه آلودگی وجود داشته باشد، احتمال بروز سرطان‌ها بیشتر می‌شود و برعکس اگر از سوخت پاک استفاده شود و تهویه خانه مناسب باشد، احتمال ابتلا به سرطان‌های گوارشی به ویژه گوارشی فوقانی کاهش می‌یابد.
ضعف وزارت بهداشت در غربالگری سرطان معده
رئیس انجمن آندوسکوپی‌های گوارشی ایران گفت: در شناسایی برخی بیماری‌ها غربالگری خوبی انجام نمی‌شود. در مورد سرطان معده، غربالگری خوبی نداریم و بیشتر اقدام ها بر اساس علائم بیمار و سابقه خانوادگی است.
وی افزود: در مورد سرطان روده بزرگ خوشبختانه غربالگری وجود دارد و این امر در برنامه‌های وزارت بهداشت قرار گرفته است. برای افراد بالاتر از ۴۵ سال، آزمایش خون نهفته در مدفوع توصیه می‌شود. این آزمایش اگر با روش‌های جدید گرفته شود هر دو سال یکبار و اگر با روش‌های قدیمی گرفته شود باید هر سال تکرار شود.
وی افزود: در صورتی که پاسخ این تست مثبت باشد، گام بعدی انجام کولونوسکوپی است. این موضوع به تازگی در کشور آغاز شده است و شاید پوشش کاملی نداشته باشد اما با همین شرایط هم توانستیم تعداد بیشتری را با ضایعات پیش‌سرطانی روده بزرگ شناسایی کنیم.
وزیر اسبق بهداشت گفت: این ضایعات پیش‌سرطانی از طریق کولونوسکوپی کاملا قابل درمان است. افزایش آگاهی در خصوص علائم بیماری و تلاش برای ارتقای سواد سلامت مردم در این زمینه اهمیت فراوانی دارد.
باقری لنکرانی ادامه داد: سال گذشته ۱۲ هزار مبتلای جدید به سرطان روده بزرگ و ۶ هزار فوتی ناشی از آن داشتیم سرطان روده بزرگ نیز تا حد زیادی قابل پیشگیری است که این امر با غربالگری به موقع و برداشتن ضایعه پیش سرطانی انجام می‌شود، این امکانی است که در مورد همه سرطان‌ها ممکن نیست.
فناوری های جدید برای تشخیص سرطان
وی گفت: یکی از اقدامات تشخیصی پر شمار در همه جای دنیا آندوسکوپی‌های گوارشی است. این اقدام تشخیصی در طول زمان تکامل یافته است. یعنی اگر در گذشته از آندوسکوپی صرفا برای تشخیص استفاده می‌شد، امروزه بیشتر استفاده از این فناوری تشخیص پیشرفته و اقدامات درمانی و تهاجمی پیشرفته است.
باقری لنکرانی افزود: برخی سرطان‌ها در مرحله اول با آندوسکوپی درمان می‌شود. از طرفی برخی بیماری‌هایی که درمان آن در گذشته راهی جز جراحی نداشت امروز با این شیوه درمان می‌شود. امروزه می‌توان با امکانات موجود از روی شکل بافت روده، سرطان را تشخیص داد.